Ik verhuisde naar Spanje – wat niemand je vertelt over emigreren

‘Dat je dat gewoon hebt gedaan!’, zeggen mensen als ik ze vertel dat ik in 2017 achter vriendlief aan naar Spanje verhuisde. Ik weet dan nooit zo goed wat ik moet zeggen, want zo’n heldenbeslissing was het niet. Om eerlijk te zijn heb ik de voor- en nadelen van wonen in Spanje nooit echt overwogen. Ik was destijds aan het afstuderen en had nog geen idee wat ik daarna zou doen. Vriendlief moest voor zijn werk naar Gran Canaria. Of ik mee wilde. ‘Ja hoor,’ zei ik, ‘maar alleen als ik een kitten mag.’ (???) Dat mocht.

Vanaf nu wordt alles anders

Drie maanden later zaten mijn kat (die ik al had) en de nieuwe kitten – in hun respectievelijke hokjes – onder de vliegtuigstoel voor me. ‘Pablo’ hadden we de nieuwe kitten genoemd, lekker Spaans. Tranen met tuiten had ik gehuild om het idee dat de katten waarschijnlijk nooit meer terug zouden komen in Nederland. Ik kan slecht tegen dat soort ‘vanaf nu wordt alles anders’-momentjes.

Ik was net afgestudeerd, doodop van mezelf over de kop werken, en had op goed geluk een koffer met spullen ingepakt. Maar eenmaal in het vliegtuig was ik oké. En nu waren we onderweg naar Gran Canaria. Ons appartement in Utrecht hadden we aangehouden, als back-up, voor het geval dat ik het maar niks zou vinden op dat kleine eiland in de Atlantische oceaan. Een veilig idee.

Keihard genieten en keihard werken tegelijkertijd

De eerste weken waren precies wat ik nodig had, zo leek het: geen verplichtingen, schitterend weer, zon-zee-strand, kortom: De Leven. Het was elke dag vakantie. Of niet? Ik was namelijk niet direct súperrelaxt of súpergelukkig, integendeel. Ik stopte dat gevoel lange tijd weg, want hoe is het mogelijk dat je niet súpergelukkig bent met een leven op een subtropisch eiland? Maar het liet zich niet wegstoppen, zo bleek.

Wennen aan mijn nieuwe leven bleek hard werken. We woonden in een soort vakantiepark-slash-bungalowcomplex (heel normaal op Gran Canaria), wat alleen leuk was tot ik onze boodschappen inclusief acht-liter-water-jerrycans vanaf de parkeerplaats over het halve complex naar ons huisje moest slepen. Voet- of fietspaden waren er nauwelijks, dus moest ik voor de kleinste stukjes de (nieuwe) auto pakken. Autorijden in Spanje… of nee, parkeren in Spanje: hellepie. En leuk dat we praktisch aan het strand woonden, maar toen de brug naar het strand tijdens een storm half wegwaaide (dat gebeurt gewoon in Spanje), duurde het een half jaar voor er een poging tot reparatie werd gedaan. Daardoor moesten we over vangrails klimmen en de tachtig-kilometer-per-uurweg te voet oversteken om bij het strand aan de overkant te komen. Inclusief strandtas, succes daarmee.

Nog een paar voorbeelden? Pablo de kitten kwam niet met muizen of vogels thuis (dat had ik nog kunnen handelen), maar met salamanders, kakkerlakken en slangen. Gratis roaming bestond de eerste weken dat ik op Gran Canaria was nog niet, waardoor ik de route naar mijn eerste yogaklasje (nog geen tien minuten rijden) met Google Maps uit m’n hoofd leerde en in de auto zo ongeveer een paniekaanval kreeg toen ik het niet meer wist. En toen ik erachter kwam dat Spanje het concept van ‘drogisterij’ niet kent en ik bij God geen idee had waar ik dan mijn vertrouwde L’Óreal haarverf moest kopen (gewoon in de supermarkt, zo bleek later), barstte ik bijna uit elkaar van frustratie.

Ik zeur natuurlijk, want er was ook genoeg helemaal te gek aan wonen op Gran Canaria. (En daar ga ik het in een andere blogpost ook zeker nog over hebben, want uiteindelijk ben ik verliefd geworden op het eiland.) Maar ik noem deze voorbeelden, om aan te geven dat het ‘m meer in de kleine dingen zat dan in de voor de hand liggende dingen. Op een vreemde taal, een hoop geregel, nieuwe gebruiken en een ander klimaat kan je je wel voorbereiden. Dat weet je, als je gaat emigreren. Waar ik vooral van stond te kijken was de impact van de allerkleinste veranderingen.

Alles, maar dan ook echt álles was nieuw, anders, lastig, tijdrovend en vooral: energy draining. De simpelste dingen lukten niet of gingen mis. Ik voelde me intens dom en incapabel. En dat kon ik er met mijn halve burn-out maar moeilijk bij hebben. Zeker toen er van alle kanten van me verwacht werd dat ik direct nieuwe vrienden zou maken, Spaans zou leren en DE TIJD VAN MIJN LEVEN ZOU HEBBEN.

Emigreren is afscheid nemen, maar dan anders dan je denkt

Er is nog iets anders wat mensen je niet vertellen over emigreren. Tuurlijk, je moet afscheid nemen van vrienden en familie. En dat is best wel een beetje zuur. Maar ook dat weet je, als je gaat emigreren. Wat ik niet aan had zien komen, is dat je ook afscheid moet nemen van jezelf.

Denk maar eens na over jezelf en jouw identiteit. Wie ben jij en wat maakt jou ‘jou’? Hoe geef je een wildvreemde een introductie van jezelf? Mijn introductie ging zes jaar lang ongeveer zo: ‘Hoi, ik ben Merel, ik studeer (kunst)geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, ik woon ook in Utrecht en werk daar in de weekenden bij de Manfield. In mijn vrije tijd ga ik graag naar de sportschool, lekker winkelen in het stadscentrum of ik drink een drankje met vrienden.’

Je voelt ‘m aankomen, behalve ‘Hoi, ik ben Merel’ was er niks meer van die beschrijving over. NIKS.

Mijn studie was afgerond en mijn weinige kansen op een promotieplek of baan in mijn vakgebied waren verkeken; ik had mijn baan opgezegd, net als mijn abonnement op de sportschool; winkelen op Gran Canaria bleek een dikke vette teleurstelling (en webshops en bezorging een drama), en vrienden had ik nog niet. Ik was nog steeds Merel, maar wat de fuck betekende dat nog?

Identiteit zit ‘m in de kleine dingen

Ogenschijnlijk oppervlakkige dingen die met identiteit te maken hebben bleken ook ineens van levensbelang. Een typisch voorbeeld is kleding en stijl. Ik had mijn kledingstijl in Nederland helemaal uitgedokterd. Ik had de ideale balans gevonden tussen mode en trends, mijn eigen smaak, de kledingvoorschriften op mijn werk, en het weer. Ik deed vrijwel nooit een miskoop en had een perfect georganiseerde kledingkast.

Op Gran Canaria kon ik opnieuw beginnen. Het altijd prachtige weer maakte mijn geliefde jassen, colberts, sjaals, laarsjes en zelfs lange broeken en gympen compleet overbodig. Ik voelde me stom en saai als ik uitging in een zwarte skinny en t-shirt. De Spaanse vrouwen gaan helemaal uit hun dak voor een avondje uit: strakke paillettenjurkjes met veel been, én veel arm, én veel rug, én veel decolleté. Eindeloze stilettohakken, dikke lagen glittermake-up, haar in de krul, niks is te gek. Sommige Spaanse vrouwen zien er op die manier prachtig uit hoor, maar de meesten kunnen beter voor less is more gaan, als je mij vraagt.

MAAR NIEMAND VROEG HET MIJ.

Want dat is het hele fucking probleem als je in het buitenland woont en zelf de buitenstaander bent. En dus begon ik aan mezelf te twijfelen. Moet ik er ook zo uit gaan zien nu ik in Spanje woon? Gewoon mezelf zijn en doen waar ik me goed bij voel was geen optie meer. Ik was veel te veel bezig met leuk gevonden worden. Ik moest per slot van rekening ook nieuwe vrienden maken (bonuspunten voor Spaanse vrienden!). Het was de middelbare school all over again.

De ‘expat blues’ bestaan echt

Emigreren is afscheid nemen en opnieuw beginnen. En dan doel ik dus lang niet alleen op sociale contacten en werk. Ik doel vooral op identiteit, routines en gewoontes. Wist je dat expats een risicocategorie zijn wat betreft depressie? Dat komt enerzijds logischerwijs door de stress die al het geregel oplevert, maar anderzijds omdat emigreren in feite een soort rouwproces is.

We herkennen dat alleen niet zoals zodanig. Als een dierbare overlijdt, als een lange relatie stukloopt of als je je baan kwijtraakt, ja, dan snapt iedereen dat je rouwt om een verlies. Dat je even niet lekker in je vel zit. Dat je niet vrolijk alle feestjes afloopt en je beste leven leeft. Als je eind maart in je bikini met je gat in het zand in de stralende zon kan zitten, begrijpt niemand dat. Maar als je emigreert rouw je in feite om jezelf, om alles wat je van jezelf en je oude leven verloren bent – ongeacht wat voor prachtigs ervoor in de plaats is gekomen.

En dat is gevaarlijk. Ook ikzelf vond dat ik gewoon moest genieten. Ik nam de signalen niet serieus, deed niks met mijn klachten en stond niet stil bij wat ik nodig had. De mate waarin je hier als expat last van hebt, verschilt natuurlijk per persoon. Ik ken genoeg expats (looking at you, boyfriend) die al huppelend en fluitend zijn geëmigreerd. Maar ik heb het mezelf allejezus moeilijk gemaakt. Hoe het uiteindelijk allemaal goed kwam (en hoe jij jezelf een emigratiecrisis kan besparen als je van plan bent te vertrekken), vertel ik de volgende keer.

Lees verder: Wonen op Gran Canaria – over grenzen aangeven en gelukkig worden